‍ یا کریم و یا رحیم غالِ چغوک

‍ یا کریم و یا رحیم

غالِ چغوک
بخش جدانشدنی در ابنیه و منازلِ قدیمِ طبس
نقل از کتاب : « یادداشت های شین »
نوشتۀ : محمدمهدی امینیان مدرس
@mahdiaminianmodarres

بعضی وقت ها ، مرغ همسایه ، غاز است . ولی بدتر از آن ، وقتی است که غازِ ما ، حتی بلدرچین هم نیست . انگار که جیرجیرک است !
به قولِ یکی از دوستان ، منتظریم که آن وَرِ دنیا یا همین وَر ، یک نفر به توله سگِ خانگی اش ، یک تکه نان بدهد که عکسش را تویِ تلگرام بگذاریم و یک ساعت برایش کف بزنیم ( که البته کف زدن هم دارد ) .
ولی بیادِ خودمان نمی آوریم که کمتر از نیم قرن پیش تویِ معماریِ منازِلِمان ، سازه ای به نامِ ” غالِ چُغوک ” داشتیم . پدرانِ ما وقتی خانه ای می ساخته اند ، همانطور که اتاق و مطبخ و … جزئی از بنا بود و در طراحیِ بنا جایِ مشخص و مناسبی داشت ، آشیانه یِ گنجشک هم با سازه ای بسیار اصولی ، بخشِ لایَنفَکِّ خانه بود . وقتی قرار بود برای خانواده مان سرپناهی بسازیم ، از ساختنِ چند غالِ چغوک ( لانه یِ گنجشک ) هم غفلت نمی نمودیم . و همیشه چندخانواده یِ گنجشکی ، ! هم ، هم خانه ای و شریک مال ما بودند . … یادش بخیر ، آقاجان به ما یاد می دادند که چگونه براى پرستوها که بهشون “هَشیک” میگفتیم ، هوچِ هَشیک ( تاب برای پرستوها ) درست کنیم .
به هردوطرفِ یه تکه چوب ، یک نخ می بستند ودو تا نخ را بِهَم گره میزدند وهمان محل گره را با یک تکّه گِل آغشته کرده و مجموعه را به سمتِ سقفِ گنبدیِ مَطَبخِ خانه پرتاب می کردند که گِل به سقف بچسبد و تابی برای پرستو ها ایجاد شود . پرستو ها هم از کال ( سوراخِ سقفِ گنبدی ) میامدند ، تاب میخوردند و همون جاهم خودشون با گِل ، لانه درست میکردند وزاد ولد میکردند .
ما بچه ها هم سرگرمیمون این بود که کفِ خِشتیِ مطبخ بخوابیم و هَشیک ها رو تماشا کنیم .
ولی می رود که آن خاطره هایِ پر افتخار فراموشمان شود .
ایرانی بودن و مسلمان بودن ما را مقیّد به محترم و ارزشمند شمردنِ محیط زیست نموده بود .
پدر بزرگ من مجتهد بودند و من بارها دیده بودم که مردم برای بریدنِ یک درخت ، مخصوصاً اگر درختِ خرما بود ، به ایشان مراجعه می نمودند و بدون دریافتِ مجوّز شرعی ، اقدام نمی نمودند . و مجتهد نیز تا مطمئن نمی شد که کار به ناچار رسیده است ، اجازه یِ قطعِ درخت نمی داد .
می خواهم بگویم که مرغِ ما ، سیمرغ بوده است ، هرچند از خاطرمان برده اند و یا خود برده ایم .
والسّلام.

پایگاه همبستگی طبسی های مقیم مشهد
@tabasihayemashhad
ارسال شده توسط:۰۹۱۳۲۵۰۲۰۳۹ علی رجب زاده
@eshkabar